Cảnh giác với các nguy cơ từ thực phẩm siêu chế biến

Bạn đã tuyên thệ loại bỏ thực phẩm chế biến sẵn vĩnh viễn? Đã bao giờ bạn nhận ra rằng bánh mì, pasta, sữa quả hạnh, trái cây đông lạnh, và nhiều thứ thức ăn tốt cho sức khỏe khác về cơ bản cũng được chế biến sẵn. Liệu những bữa ăn tối đóng hộp hay khoai tây chiên có được “chế biến sẵn” cùng một phương pháp với bánh mì tươi và đậu phụ không? Và những loại thức ăn chế biến sẵn này có ảnh hưởng gì đến cơ thể chúng ta? Liệu chúng ta có cần phải loại bỏ thực phẩm chế biến sẵn hoàn toàn để giữ gìn sức khỏe tốt không?

Để biết được sự thật sau cùng tất cả về thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm siêu chế biến, hãy kéo xuống để đọc tiếp nhé.

Thực phẩm chế biến và thực phẩm siêu chế biến

Đây là vấn đề: Không có định nghĩa chính thức nào cho “chế biến sẵn.” Nó có thể bao gồm bất kỳ thứ gì từ một thanh kẹo socola tới nước rau củ đóng chai. Nhưng để đơn giản, bạn có thể nghĩ nó như bất kỳ thực phẩm nào đã được chế biến với mục đích làm nó tồn tại lâu hơn và dễ sử dụng hơn. Đây thật sự là một phạm trù rộng, và có thể bao gồm các quá trình đơn giản như đông lạnh rau củ tươi hay phức tạp như chế tạo công thức cà ri ăn liền từ các thành phần nhân tạo trong một nhà máy.

Không có định nghĩa chính thức nào cho “chế biến sẵn.”

Tuy nhiên, có một sự khác biệt lớn trong dinh dưỡng giữa thực phẩm chế biến sẵn và thực phẩm siêu chế biến. Thực phẩm chế biến sẵn thường mang tiếng xấu, bởi vì chúng ta thường bị ảnh hưởng bởi từ “chế biến sẵn” mà không nhận ra nó thực sự nghĩa là gì. Thực phẩm chế biến sẵn có rất nhiều loại.

Để phân tích kỹ hơn: bạn có những thực phẩm chế biến sẵn chỉ được chuẩn bị sơ qua cho thuận tiện, như rau củ cắt sẵn hay đậu phộng rang. Có những loại thực phẩm được chế biến ở trạng thái tươi nhất của nó để đảm bảo chất lượng dinh dưỡng và sự ngon miệng, như hạt đóng hộp và trái cây đông lạnh. Các thức ăn như bột trộn làm bánh hay hũ sốt cà chua có thành phần phụ gia cho hương vị, kết cấu, và độ tươi sạch, là loại tiếp theo trên dãy phân loại thực phẩm chế biến ấy. Các bịch bánh snack, phần ăn đông lạnh, và thịt chế biến như thịt nguội hay cá ngừ thuộc loại siêu chế biến/chế biến kỹ (hyper-processed).

Siêu chế biến (hyper-processed) thực ra nghĩa là gì?

Một cuộc nghiên cứu gần đây trong báo The British Medical định nghĩa thực phẩm siêu chế biến là nhưng loại thức ăn có công thức từ vô số các thành phần mà, ngoài đường, dầu, muối, và chất béo, thường không được dùng trong nấu nướng. Bạn có thể nhận ra các thực phẩm này bởi danh sách thành phần dài của chúng và những bao bì với “nhãn hiệu và logo bóng loáng. Mục đích là để có những sản phẩm bảo quản được lâu dài, tiện lợi, độ ngon miệng cao và có thể ăn hoặc uống ngay.

Mục đích là để có những sản phẩm bảo quản được lâu dài, tiện lợi

Hầu hết chúng ta biết rằng món khoai tây chiên không phải là lựa chọn tốt cho sức khỏe. Nhưng ngay cả thực phẩm được quảng bá như “sản phẩm tốt cho sức khỏe” cũng có thể nằm trong loại siêu chế biến. Hãy nghĩ đến các que kem “ăn kiêng”, “ngũ cốc giàu protein, và “bánh quy giòn không chứa gluten. Đừng để bị lừa bởi những thực phẩm này. Quá trình chế biến lấy đi nhiều chất dinh dưỡng và thay thế nó bằng sự tiện lợi.

Thực phẩm chế biến ảnh hướng đến sức khỏe của bạn thế nào?

Với mức độ chế biến thực phẩm khác nhau có những ảnh hưởng khác nhau lên cơ thể. Đừng nghĩ rằng những loại trái cây đông lạnh và rau chân vịt đóng hộp chẳng mang lại lợi ích gì so với các loại tươi mới, các thực phẩm này chỉ được chuẩn bị sơ để cho thuận tiện, cũng là một cách hay để đảm bảo rằng chúng là một thành phần thường xuyên có trong các bữa chính và bữa phụ của bạn. Vậy nên nếu phải lựa chọn giữa dâu đông lạnh hay không ăn dâu, luôn luôn chọn loại đông lạnh.

Những loại thực phẩm được chế biến sơ qua khác như đậu đóng hộp và bánh mì tươi có danh sách thành phần dinh dưỡng ngắn gọn và quen thuộc, cũng nên được xem là tốt cho sức khỏe. Cách chế biến để làm món đậu phụ na ná với nấu nướng, và không nên sợ hãi hay tránh xa loại thức ăn này.

Tuy nhiên, những thực phẩm siêu chế biến như những thanh lương khô ăn sáng hay mì ăn liền có một số ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe của bạn. Những thực phẩm này đưa các chất hóa học bên ngoài vào cơ thể. Thêm vào đó, chúng chứa rất ít chất dinh dưỡng. Để chuyển hóa chúng, bạn cần có vitamin B, sắt, kẽm, magie, và thực phẩm siêu chế biến không chứa bất kì chất dinh dưỡng nào trong số này, vì thế chúng cướp đi nguồn cung cấp dinh dưỡng ngay trong cơ thể bạn để chúng có thể được chuyển hóa.

Thêm vào đó, nhiều thực phẩm chế biến cũng chứa nhiều đường, muối, và chất béo, hơn là bạn biết. Những thành phần này được thêm vào để kéo dài thời hạn sử dụng, cung cấp kết cấu, và cải thiện hương vị, và bạn sẽ không tìm thấy chúng dễ dàng bằng việc nhìn lướt nhanh qua lượng calo. Những thành phần này được biết có khả năng gây tăng cân, bệnh tiểu đường, mất cân bằng nội tiết, và số lượng lớn các bệnh khác. Một vài nghiên cứu cũng cho thấy rằng ăn một lượng lớn thịt chế biến sẵn có thể dẫn đến nguy cơ ung thư và mắc bệnh tim mạch cao hơn.

Điều quan trọng cần phải nhớ là, bạn có thể xác định một thực phẩm chế biến sẵn tốt cho sức khỏe đến mức nào bằng việc nhìn vào những thành phần dinh dưỡng bắt đầu danh sách. Nếu đứng đầu danh sách là rau củ hay hạt, bạn sẽ thấy đây là một sản phẩm tốt cho sức khỏe hơn. Nếu các thành phần đó là đường, muối, chất béo, và các chất hóa học, nó không tốt cho sức khỏe của bạn lắm đâu.

Thực phẩm chế biến sẵn: Lời kết

Việc thỉnh thoảng sử dụng một loại thực phẩm siêu chế biến có thể chấp nhận được. Cơ thể bạn rất khỏe mạnh và bạn vẫn “sống sót” nếu tất cả những gì để ăn chỉ có sandwich cả ngày và snack.

Nhưng trên tất cả, có một quy luật nên ghi nhớ là: “Nếu hơn 20% bữa ăn của bạn đến từ một mặt hàng đóng gói, thì chế độ ăn uống của bạn có quá nhiều thực phẩm chế biến sẵn”. Hãy tìm cách để thay thế những thực phẩm siêu chế biến ấy với các lựa chọn tươi ngon và tiện lợi tương tự. Hãy chọn một trái chuối thay cho một thanh Chewy; trộn lẫn sinh tố trái cây thay vì một lon Coke ít đường.

Sau cùng thì, nhà bếp của chúng ta không phải là chiến trường. Chúng ta có những nguồn nguyên liệu cần thiết để ăn uống tốt cho sức khỏe. Nhưng phần còn lại là phụ thuộc vào chúng ta.